Simcity 3000 Unlimited

Simcity oyun dünyasının klasikleri arasında yerini çok önceden almış bir oyun. Bu son oyunu ile de yerini iyice pekiştirdi. Simcity’nin popülerliği ise size bir şehri bütünüyle teslim edip yönetmenizi istemesinden kaynaklanıyor. Sonuçta her insanda yönetme isteği var sanırım. Her neyse, lafı fazla uzatmayalım ve oyunumuza geçelim.

Oyuna başladığınızda güzel bir intro’dan sonra karşınıza menü çıkacak.

Start New City: Herşeyiyle taptaze yeni bir mekanda kendi şehrinizi kurmaya başlamak için.
Starter Town: Burada ise size altyapısı (elektrik, su, yol) kurulmuş, yerleşim yerleri ayarlanmış gelişmeye hazır bir şehir veriliyor ve gerisi size bırakılıyor.
Play Scenario: Hazır senaryoları oynamak için. Nükleer savaş sonrasındaki bir şehirden, olimpiyatlara hazırlanan Seoul’e kadar çeşitli senaryolar mevcut. Buradaki amaç size verilen görevleri belirli bir zamanda tamamlamak. Hatta bazılarında heyecanı artırmak için oyunu durdurmayı kaldırmışlar.
Load City: Daha önce oynadığınız ve kaydettiğiniz şehirlere kaldığınız yerden devam etmek için.
Real City Terrain: Kendi New York’umu kendim yapacağım diyenlere. Bunlar gerçek şehirlerin birebir boş haritaları.
Preferences: Ayarlar
Exit: ve tabii ki çıkış.

Oyun başlıyor...

Şimdi ‘Start New City’ ile kendimize bir şehir kurmaya başlayalım. Buraya girdiğinizde şehrinizle ilgili ayarları yapmanız isteniyor. Şehrinizin ismini, valinin ismini giriyorsunuz. Zorluk düzeyi ise başlangıç paranızla ilgili, 50.000, 20.000 veya -10.000. başlangıç tarihinin belirlediği şey ise yapabileceğiniz yapılar. 1900’lerde metro yapmayı veya 1950’lerde fuzyon reaktörü ile enerji üretmeyi beklemeyin. Şehrinizin daha doğrusu topraklarınızın büyüklüğünü de belirledikten sonra alttan eğer ara sıra oluşan felaketleri istemiyorsanız ‘Disasters’i kaldırın. ‘Auto Budget’ ise zararsızdır ama bütçemi kendim ayarlayacağım diyorsanız bunu da kaldırabilirsiniz. Yan taraftakiler ise tamamen oyunun görsel özellikleri ile ilgili. İstediğinizi seçebilirsiniz oyun üzerinde herhangi bir etkisi olmayacaktır (keşke olsaydı!).

Daha sonraki ekran toprağınızla ilgili. Sağ üstteki şekilden toprağınızın genel şeklini belirleyebilirsiniz. Altındaki göstergeler sırasıyla yükselti, su ve ağaç miktarlarını belirliyor. ‘Re-Generate Terrain’ ile yeni bir harita oluşturabilirsiniz. Daha alttaki butonlar ise sırasıyla toprak seviyesini düşürmeye, yükseltmeye ve belirlediğiniz bir seviyede eşitlemeye yarıyor. Bir alttakilerle ağaç ekleyebilir, su ekleyebilir veya ağaçları kaldırabilirisiniz. Ve ‘Accept This Terrain”’e tıklayarak ayarladığınız toprak üzerinde şehrinizi kurmaya başlayabilirsiniz.

Oyun ekranı ile kısa bir tanışma

Şimdi de biraz şehir ekranından bahsedelim. Sağdaki ikonları bir süre için unutun onlara birazdan detaylı bir şekilde değineceğim. Hemen altta sırasıyla nüfusunuzu, para durumunuzu ve tarihi gösteren yerler göreceksiniz. Onun üstündeki yer ise haberler için ayrılmış kısım. Buradan oyun içinde önemli önemsiz bir çok haber geçecektir. Arasıra göz atmakta fayda var. Sağa doğru ilerliyoruz, sırada hız göstergesi var. Onun yanında üzerinde R,C,I olan üç gösterge göreceksiniz. İşte burası oyun için çok önemli. Buradaki göstergeler şehrinizde hangi bölgeye ne kadar talep olduğunu gösteriyorlar. R:Residence (yerleşim yerleri), C:Commercial (ticari) ve I:Industrial (endüstri).




Sıra geldi sağdaki ikonlara, yukarıdan başlayarak birincisi harita ekranındaki araçların aynılarına sahip yani zemin üzerinde işlemler yapmak için. İkincisi ise bölgeleri belirlemeniz için. Evler, ticari bölgeler ve endüstriyel alanları buralardan belirliyorsunuz. Her biri için 3 tip var, düşük, orta ve yüksek yoğunluklu. Bunlar yapılarınızın kapasitelerini belirliyorlar. Aynı zamanda burada limanlar, havaalanları ve çöp sahalarını da belirlemeniz için araçlar var.

Üçüncü ikona gelirsek eğer, burası ulaşımla ilgili her türlü aracı barındırıyor. Yollar, otobanlar, demiryolları, otobüs durakları ve metro. Bir sonrakinde ise altyapı için gerekenleri bulacaksınız. Bu bölümde sırasıyla elektrik direkleri, enerji istasyonları, su boruları, su ile ilgili binalar ve çöplerin yok edilmesiyle ilgili araçlar mevcut.

Beşinci ikonsa şehrin ihtiyacı olan genel yapılar var. Bu bölümün altında polis, itfaiye, okul, hastane, park gibi yapılar bulunuyor. Ayrıca bunlara ek olarak “Remarks” bölümünden oyuna görsellik dışında katkısı olmayan yapılar ve ‘Rewards and Opportunities” bölümünüde ise şehir halkının size hediye edeceği yapılar ve ticari anlaşmalar sonucunda çıkacak olan binaları ekleyebilirsiniz.

Altıncı ikonumuz, kırmızı renkli olansa acil durumlarda kullanılan seçenekleri içeriyor. Buradan gereken yerlere polis, itfaiye gönderebilir. Halkınızı uyarmak için sirenleri açabilir veya canınız sıkıldıysa şehrinize bir iki felaket yollayabilirsiniz.

Yedinci ikonumuz ise danışmanlarınızın bulundugu bölümü açmak için kullanılıyor. Danışmanlarınız sizin tek yardımcılarınız. Onlar sayesinde halkın nabzını tutabilir. Sorunlara daha rahat ulaşabilirsiniz. Sık sık buraya uğramanızda yarar var.

Sıra geldi sekizinciye (bu iş giderek monotonlaşıyor ama az kaldı). Buradan da bütçe, komşularınız ve harita gibi seçeneklere ulaşabilirsiniz. Özellikle bütçe ve haritadaki filtreler sizin için çok değerli araçlar. (bütçeyi ileride ayrıntılı olarak anlatacağım)

Son ikonumuz ise. Oyunu kaydetmek, yeni oyuna başlamak, kaydedilmiş oyunları yüklemek, senaryo durumunu öğrenmek ve oyundan çıkmak için buraya bakacaksınız.

Oyun hakkında

Oyundaki amacınız rahatça tahmin edilebileceği üzere bir şehri yönetmek. Bunun için suyu, elektriği, imar planı hepsi sizine ellerinizde.

Öncelikle imar planı ile başlayalım. Oyunda siz neyin nereye yerleşeceğini belirliyorsunuz. Gerisini şehrinize taşınanlar hallediyor. Yapabileceğiniz bölgeler şunlar: Ev, iş merkezi, endüstri, havaalanı, liman ve çöp.

Başlangıçta, ilk önce şehrinizi kurmaya başlayacağınız güzel bir yer gözünüze kestirin ve kurmaya başlayın. Buranın suya yeterince yakın olması ve olabildiğince düz olması sizi başlangıçtaki gereksiz masraflardan kurtaracaktır. Daha sonra kurmayı planladığınız bölgenin merkezi bir yerine enerji istasyonunu yerleştirin. Bulunduğunuz yıla göre tercihleriniz değişebilir ama “Oil” başlangıç için iyi bir tercih.

Şehrinize insanların yerleşmesi için onlara ev yerleri ayırmalısınız. Ev için elinizde üç seçenek var: Light, medium, high. Bunlar yapacağınız bölgelerin yoğunluklarını yani ne kadar insan kalacağını belirliyor. Bir evin gelişmesi için iki şeye ihtiyaç var: ulaşım (yani yol) ve elektrik. Su ise bu evlerin daha fazla gelişmesini sağlıyor ama bir ev kurulması için gerekli değil.

Elektrik iletimi için her yere tel döşemenize gerek yok. Her ev bitişiğindeki eve bağlı. Bu şekilde baştaki evin elektriği olması yeterli. Bir diğer etken ise yol. Evlerinizin gelişebilmesi için yanından yol geçiyor olması lazım. Burada dikkat edilecek nokta ise yoldan 4 ve daha fazla kare içeride kalan evlerin gelişmeyeceğidir. Su ise daha kolay. İçinden su geçen bir borunun 7 kare çevresi bu borudan faydalanabilir. Zaten boru döşeme ekranında su alan yerler ve almayan yerler rahatça görülebiliyor.

Altyapı sorununu hallettiğinizde evlerin yavaş yavaş kurulmaya başladığını göreceksiniz. Ama insanların işe ihtiyaçları olacak. O yüzden endüstri bölgeleri kurmaya başlayın. Endüstri bölgelerinin en büyük problemi fazla kirlilik üretiyor olmaları o yüzden onları mümkün olduğunca evlerinizden uzağa kurun. Ama insanlarınızın işe buralara gideceklerini de düşünürseniz uygun bir mesafe bulmanız gerekiyor.

İş geliş gidişi evlerle endüstri bölgeleri arasında olacağı için bu bölgeler arasındaki trafik oldukça yoğun olacaktır. Bu yüzden yolları ona göre planlamanız gerekiyor. Ayrıca toplu taşıma araçları (otobüs, banliyö treni, metro) gibi alternatifleri de unutmayın. Çünkü iyi bir toplu taşıma=sorunsuz trafik.

Endüstrilerin kurulumunda gereken altyapı ise evlerle aynı. Elektrik, su ve yok çekildikten sonra bu bölgeler gelişmeye başlayacaktır. Evlerden farklı olarak endüstri bölgelerini daha geniş kurabilirsiniz. Bunların yola 4 kare yakınlıkta olması gibi bir sınırlamaları yok. Bu yüzden buraları oldukça büyük bloklar halinde kurun.

Ticari alanlar ise çok ihtiyaç duyulan bölgeler değil. 6-7 tane ev bloğunun arasına bir tane ticari blok yeterli gelecektir. Önemli olan sosyal hizmetler, okul, hastane, polis, itfaiye ve parklar. Bunları şehrinize düzenli bir şekilde yaymalısınız ki herkes bunlardan faydalanabilsin. Ayrıca şehrinizde yeteri kadar park koymalısınız. Kimse beton yığınları ile dolu bir şehirde yaşamaktan zevk almaz.

Şehrinizi geliştirdikçe ve halkınızı memnun ettikçe onlar da size çeşitli hediyeler sunuyorlar, sizin için güzel bir villa ya da heykeliniz gibi. Aynı zamanda şehriniz geliştikçe üniversite ve deniz feneri gibi yeni binalar da kurabiliyorsunuz. Şehrinize renk katması için de Remarks bölümünden birkaç güzel bina ekleyebilirsiniz.

Bütçe

Oyunda bütçe en sık başvuracağınız bölümlerden birisi. Para kazanmak oyunun birincil görevlerinden birisi olduğu için bütçe ekranıyla iyi başedebiliyor olmalısınız.

Bütçe ekranı iki ana bölümden oluşuyor. Birincisi gider tablosu, ikincisi gelir tablosu. Gider tablosu ile başlayalım. İlk sırada yer alan “Ordinances” kelime anlamıyla “yasaklar, emirler” olarak geçiyor. Burada şehir düzenini sağlayıcı kurallar yer alıyor. Kirliliği önleyici önlemler alabilirsiniz ya da ücretsiz okul servisleri sağlayabilirsiniz ve bunun gibi şeyler. Tabii ki bunların size bir de mali yükümlülüğü olacak. Bunu da giderler bölümünde göreceksiniz. İki sütün halinde rakamlar göreceksiniz, bunlardan birincisi yılın başından o güne kadarki harcamalar, ikincisi ile yıl sonu tahmini toplam harcama.

İkinci sırada bulunan “Neighbor Deals” ise komşularınızla yapmış olduğunuz anlaşmaları gösteriyor. Örnek olarak komşularınızdan birinden elektrik ya da su alıyor olabilirsiniz. Veya fazla çöpünüzden kurtulmak için komşunuza gönderiyor olabilirsiniz. Bu tür anlaşmaların doğal bir sonucu olarak komşunuza para ödemelisiniz. Bu ödeme miktarını da buradan kontrol edebilirsiniz.

“Loans” ise banka borçlarınızla ilgili bölüm. Aldığınız bir borcu taksit taksit belirli bir faizle geri ödüyorsunuz. Burada ödeme durumunuzu görebilirsiniz. Aynı zamanda borç alımını da buradan yapıyorsunuz.

Bu üçlünün altında bulunan sıra halindeki bölümler ise sırasıyla eğitim, sağlık, yangın, yollar, polis ve toplu taşıma gibi hizmetlerin yıllık bakımını gösteren bölümler. Bunları yandaki bar şeklindeki yerden ayarlayabilirsiniz. Bu bardaki işaretli bölüm ise hizmetlerin aksamaması için gereken minimum değer.

Sıra geldi gelirler bölümüne. Burada ilk iki seçenek giderler bölümüyle aynı. çünkü “Ordinances” bölümünde paralı park gibi seçenekler size para kazandıracaktır. Aynı şekilde komşularınıza elektrik, su satabilir veya onların çöplerini yok etmek üzere anlaşabilirsiniz. (bunlar için komşu şehire gerekli bağlantıları yapmış olmalısınız. Deniz aşırı şehirler içinse çalışan bir limana ihtiyaç var.)

Üçüncü sıradaki “Business Deals” oyundaki para kaynağınızın çoğunu oluşturuyor. Burada sizin şehrinizde iş yapmak isteyen bazı kişilerden aldığınız kiralar bulunuyor. Bunlar Casino, alışveriş merkezi, ve özel bir hapishane gibi yapılar. Bu anlaşmaları yapmak için danışmanlarınızın olduğu bölüme göz atın. Orada ara sıra size teklifte bulunacaklardır. Bu teklifi kabul ettikten sonra da yapılardan “Rewards & Opportunities” bölümünde seçtiğiniz binayı bulacaksınız. Bunu şehrinize yerleştirir yerleştirmez anlaşma çalışır hale geliyor. Bu anlaşmalardan yüksek paralar kazanıyorsunuz. Her biri aylık ortalama $300 veriyor ve bunlar şehriniz büyüdükçe karşınıza çıkıyor. Hepsinin sadece iyi yönleri yok, bazılarının kötü etkilerin de olabiliyor. Mesela atık yok etme merkezi oldukça fazla çevre kirliliğine sebep oluyor. Veya Casino şehrinizde bazı kumar aleyhtarı kimseleri memnun etmeyebiliyor. En uygun seçenekler alışveriş merkezi ve hapishane sanırım. Dertsiz tasasız para kazandırıyorlar. Casino da pek sorun çıkarmıyor ama atık yok etme merkezinden kesinlikle uzak durun.

4. ve 5. seçenekler fazla etkin değiller. 4. seçenek toplu taşıma araçlarından kazandığınız gelirler. 5. ise felaketler için toplanan yardımlar. Fazla bir katkı sağlamıyorlar.

Şimdi de esas para kaynağınız olan vergiler. Ayrı olarak duran üç seçenek vergileriniz. Evler, iş merkezleri ve endüstri için vergileri ayrı ayrı belirleyebiliyorsunuz. Belirleyebileceğiniz rakam 0 ile 22 arasında değişiyor. Vergiler ayarlarken dikkat etmeniz gereken nokta; çok fazla vergi koyarsanız insanları kaçırabilirsiniz, az koyarsanız da geliriniz yeteri kadar olmayabilir. Bu yüzden bir orta nokta bulmanız gerekecek. Tabii her zaman şehrinizdeki insanları memnun etmeye çalışırsanız fazla birşey kazanamazsınız. Genelde insanlar vergiler için yüksek diyeceklerdir. Hatta ben vergiler sıfırken bile yüksek dediklerini gördüm .

Son olarak...

Evet, geldik yazının sonuna. Oyunda herşeyin ötesinde kendi tecrübeleriniz en iyisidir. Bu yüzden oyunu oynadıkça başarınızın artacağını unutmayın. Yazımın birilerine yardımı olursa ne mutlu bana. Sizlere bol oyunlu günler...